امام مهدی علیه السلام در قرآن

و نَزَّلْنا علَيك الْكِتاب تبياناً لِكُلِّ شَىء
قرآن: سوره نحل آیه 89
و ما قرآنى بر تو نازل كرديم كه بيانگر هر چيزى است

اعتقاد به پيامبر اكرم صل الله عليه و آله و اهل بيت آن حضرت و اعتقاد به ظهور امام زمان حضرت مهدى عليه السلام ويژه ما مسلمانها نيست. بشارت به نبوت رسول خدا و امامت ائمه هدى و مژده ظهور امام زمان عليه السلام در همه كتب آسمانى قبل بوده، پيامبران و مؤمنين امتهاى قبل نيز به آن اعتقاد داشته اند

قرآن در اين باره می فرمايد
و لَقَد كَتَبنا فى الزَّبورِ مِنْ بعدِ الذِّكْرِ اَنَّ الْاَرض يرِثُها عِبادِى الصالِحونَ
ما در كتاب زبور نوشتيم – پس از آنكه در ديگر كتب آسمانى نوشته بوديم – كه زمين را بندگان صالح من به ارث می برند
قرآن: سوره انبياء آیه 105

همه مفسران شيعه و برخى از نويسندگان اهل سنت، عبارت “عِبادِى الصالِحون” در آیه فوق را مربوط به حضرت مهدى عليه السلام مى دانند
از آثار اهل سنت بنگريد: عِقْد الدرر (سلْمى شافعى) صفحه 217

بر اساس اين آيه شريفه، بشارت ظهور و دولت جهانى امام زمان عليه السلام در كتاب زبور حضرت داود عليه السلام و در ديگر كتب آسمانى بوده و مؤمنين امتهاى قبل با اين واقعيت آشنا بوده اند

باوجود تحريف كتب آسمانى قبل، خوشبختانه هنوز آثارى از اين بشارتها باقى مانده است.  مراجعه كنيد به كتاب: نجات بخشى در اديان (محمد تقى محصل)

هنگاميكه مژده ظهور آن حضرت، زينت بخش كتابهاى آسمانى اديان قبل بوده باشد، آيا قرآن از اين بشارت می تواند خالى باشد ؟؟؟
در قرآن كريم، بشارت به ظهور امام زمان عليه السلام فراوان ذكر شده است. محدث بزرگ شيعه در قرن يازده، علامه سيد هاشم بحرانى در كتاب ارجمند خويش “المحجة فى ما نزل فى القائم الحجة” صد و بيست آيه از قرآن را مربوط به امام زمان دانسته، با ذكر روايات مربوطه، سخن خويش را به اثبات رسانيده است. برخی ازاین کتاب با عنوان “سيماى حضرت مهدى عليه السلام در قرآن” به فارسى ترجمه شده است

دانشمندان معاصر، تعداد اين آيات را به دويست و شصت و پنج آيه رسانيده اند، درحاليكه هنوز
مى توان آياتى را يافت كه جاى آنها در اينگونه آثار خالى است. { – مراجعه كنيد به كتاب: معجم احاديثِ الامام المهدى (شيخ على كورانى)، جلد پنجم. }
اين مقدار كثير از آيات – كه طى آنها اصل ظهور و غيبت آن حضرت، اهداف حكومت ايشان،
خصوصيات و حوادث عصر غيبت و ظهور، صفات ياران ،انديشه و اقدامات دشمنان، وظائف مادر قبال آن حضرت و ….تماماً طرح گرديده است – بيانگر اهميت و جايگاه اعتقاد به مهدويت در اسلام است
تفسير يا تأويل آيات مورد نظر، به حضرت مهدى عليه السلام و ابعاد گوناگون نهضت آن حضرت، مخصوص به شيعه نيست. دانشمندان اهل سنت نيز در تفاسير و آثار خويش، دلالت بسيارى از آنها را بر امام مهدى عليه السلام پذيرفته اند. يكى از دانشمندان بزرگ اهل سنت تركيه، شيخ سليمان قندوزى حنفى (م 1294 )، از جلد سوم كتاب “ينا بيع المودة” خویش ، باب 71 را به بحث مهدويت در قرآن اختصاص داده و در آن پنجاه و هفت آيه از قرآن را در شأن امام مهدى عليه السلام تفسير نموده است

پايان بخش اين گفتار، نقل دو آيه از آياتى است كه شيعه و اهل سنت آنرا به قيام حضرت بقية اللَّه عليه السلام تفسير كرده اند
خداى متعال در وصف ظهور و حكومت حضرت مهدى عليه السلام مى فرمايد
و نُريد اَنْ نَمنَّ علَى الَّذينَ استُضْعِفُوا فِى الْاَرضِ و نَجعلَهم اَئِمةً و نَجعلَهم الْوارِثينَ
قرآن: سوره قصص آیه 5
و ما میخواهيم كه بر ضعيف نگهداشته شدگان در زمين منّت نهاده، آنها را به پيشوائى رسانيده،
وارث (حكومت و امكانات گذشتگان) گردانيم

مفسرین منظور از “کسانیکه وارث گذشتگان بوده به پیشوایی می رسند” را امام مهدی علیه السلام دانسته اند

از اهل سنت: شواهد التّنزيل (حاكم حسكانى) حلد 1 صفحه 431 حدیث 590
از شیعه: معانی الاخبار صفحه 79 حدیث 1

علاوه بر دو آيه فوق، آيات بسيار ديگرى درباره آن حضرت در اين كتاب نقل شده است كه از آن
جمله آياتى است كه زينت بخش و صدر نشين كليه دروس اين مجموعه است
خداى بزرگ درباره قيام و مبارزات پيروز آن حضرت مى فرمايد
و قاتِلُوهم حتَّى لا تكونَ فِتْنةٌ و يكونَ الدينُ كُلُّه لِلَّه
قرآن: سوره انفال آیه 39
و با آنها بجنگيد تا آنكه گمراهى باقى نماند و همه دين براى خدا باشد
بنا بر تفاسير شيعه و برخى كتب اهل سنت، اين پيكار و نتيجه آن كه از بين رفتن همه فتنه ها و گمراهيهاست، در عصر ظهور امام مهدى عليه السلام محقق خواهد شد
شیعه: کافی (کلینی) 201/8 حدیث 243
اهل سنت: ینابیع الموده (قندوزی) صفحه 423
اميد آنكه خداوند بزرگ، ظهور موعود همه اديان، حضرت مهدى عليه السلام را نزديك فرمايد

 أفَغَيْرَ دِينِ اللَّهِ يَبْغُونَ وَلَهُ أَسْلَمَ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ طَوْعًا وَكَرْهًا َ… [آل عمران/۸۳]
آیا کافران، دینی غیر از دین خدا می طلبند؟ و حال آنکه هر که در آسمانها و زمین است، مطیع امر خداست …
رفاعه میگوید شنیدم از امام صادق عليه السلام که فرمودند: تأویل این آیه این است که موقع ظهور قائم ما، زمینی نیست که در آن لاإله إلا اللّه و محمّد رَسُول اللّه گفته نشود

تفسیر نور الثقلین، ج۱، ص۳۶۲

فَكَأَيِّن مِّن قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا وَهِيَ ظَالِمَةٌ فَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَبِئْرٍ مُّعَطَّلَةٍ وَقَصْرٍ مَّشِيدٍ

سوره حج آیه ٤٥
پس چه بسیار شهر و دیاری که ما اهلش را در آن حال که به ظلم و ستم مشغول بودند به خاک هلاک نشاندیم و اینک آن شهرها از بنیاد ویران است و چه چاه و قناتهای آب که معطل بماند و چه قصرهای عالی بی‌صاحب گشت

تفسیر اثنی عشری جلد 9 – صفحه 67 و 68
بعد از آن در كيفيت عقوبت مكذبان مى‌فرمايد:

فَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْناها: پس چه بسا از شهرها كه هلاك كرديم آن را به اهلاك اهل آن

وَ هِيَ ظالِمَةٌ: و حال آنكه مردمان آن شهرها ستمكار بودند به سبب شرك و كفر

فَهِيَ خاوِيَةٌ عَلى‌ عُرُوشِها: پس آن شهرها افتاده است بر سقف‌هاى خود، يعنى اول سقفهاى ابنيه آن بيفتاد و بعد از آن ديوارها بر بالاى آن فرود آمد و بكلى منهدم گشته يا آن شهرها خالى گشته از مردمان به ابقاى سقف‌ها و سلامتى آن يا سقفهاى آن بر زمين افتاده و ديوارهاى آن در شرف افتادن است.

وَ بِئْرٍ مُعَطَّلَةٍ: و چه بسا از چاه باز گذاشته از آب كه بر آب و معمور است در باديه و صحراها. يا آلات سقايه‌اى كه واگذاشته و دست باز داشته شده از آن به جهت آنكه اهل آن آب هلاك شده و كسى نيست كه از آن، آب كشد

وَ قَصْرٍ مَشِيدٍ: و چه بسيار قصرهاى بلند افراشته يا گچكارى شده و مستحكم كه از ساكنان خالى است به جهت استيصال و هلاك شدن اهل آن

حضرت صادق عليه السّلام به روايت از کتب اكمال و معانى و حضرت كاظم عليه السّلام به روايت از اصول كافى:
قال البئر المعطلة الامام الصّامت و القصر المشيد الامام النّاطق
فرمودند:
«بئر معطله» امام صامت، و «قصر مشيد» امام ناطق است. «1»
در کتاب بيان: جهت تشبيه «امام صامت» به «بئر» آنكه: امام، منبع علم است كه سبب حيات ابدان است؛ يا مخفى بودن او مگر بر كسى كه بداند محلش را و بيايد بسوى او، چنانكه چاه منبع آبى است كه سبب حيات ابدان است يا مخفى بودن آن مگر براى كسى كه بيابد آن را، و كنايه آورده از حيات او به تعطيل به سبب منتفع نشدن از علم او
و جهت تشبيه «امام ناطق» به «قصر مشيد» به جهت ظاهر بودن او و علوّ منصب و انتشار ذكر او اين بيان باطن آيه شريفه است
اما ظاهر آن در اكثر تفاسير نقل شده كه اين چاه در پايان كوهى مى‌باشد در منطقه حضرموت، و قصر مشيد بر قله آن كوه است
در لباب گفته: بانى قصر، پسر عاد دوم بوده كه او را منذر گويند
و در اشهر روايات وارد شده كه: چون قوم ثمود هلاك شدند، حضرت صالح عليه السّلام با چهار هزار نفر مؤمنان به شهر يمن آمدند و در بعضى منازل آن موت بر او طارى شد، و آن منزل را حضرموت نام نهادند، يعنى حاضر شد موت صالح در آن، و آنجا بلده ساختند حضور ناميدند. و اصحاب او، خلاس بن شويد يا خليس بن حلاس را بر خود امير كردند، و بر سر آن چاه كه بئر معطله باشد قرار، و قصر مشيد ساختند. اولاد آنها بعد از مدتى بت پرستى اختيار كردند، حنظلة بن صفوان به پيغمبرى مبعوث شد، او را در بازار به خوارى و زارى كشتند.
خداى تعالى بدين جهت آنها را مستأصل گردانيد، چاه آنها معطل، و قصرشان خالى ماند، و كسى نماند كه آب كشد و در آن قصر منزل كند. «1» تنبيه: اخبار به هلاكت اين امتان گذشته به عذابهاى مختلفه، هر آينه عبرتى است براى تمام عالميان كه هشيارى يابند و از سخط و غضب الهى انديشه كنند و از فرمان بردارى حق سرپيچى ننمايند

«1». اصول كافى- ج 1، كتاب الحجة، باب فيه نكت و نتف من التنزيل فى الولاية. روايت 75، ص 427
معانى الاخبار، باب معنى البئر المعطلة و القصر المشيد، ص 111
كمال الدين (ج دوّم 1395)، ج 2، باب 40، ص 417، روايت 10

telegram-channel

به کانال صاحب الامر در تلگرام بپیوندید